Kolejny raz zapraszamy uczniów zainteresowanych naukami przyrodniczymi do udziału w XVII Turnieju Wiedzy Przyrodniczej. Ze względu na reformę oświaty nasz Turniej, po raz drugi, obejmuje swoim zasięgiem już nie gimnazja, ale wszystkie szkoły podstawowe z gminy Bodzentyn.
Tradycją jest, że organizatorem Turnieju są naprzemiennie dwie największe szkoły
z gminy Bodzentyn, czyli Zespół Szkół im. Oddziału Armii Krajowej „Wybranieccy” we Wzdole Rządowym oraz Szkoła Podstawowa im. Antoniego Wacińskiego w Bodzentynie.
W roku szkolnym 2018/2019
XVII Gminny Turniej Wiedzy Przyrodniczej odbędzie się we Wzdole Rządowym.
Patronat honorowy nad Turniejem sprawuje Burmistrz Miasta i Gminy Bodzentyn.
Zwycięzcy Turnieju w poszczególnych kategoriach uzyskają dyplomy
oraz nagrody rzeczowe ufundowane przez Burmistrza MiG Bodzentyn.
Cele:
budzenie zainteresowania naukami przyrodniczymi
rozwijanie uzdolnień i zainteresowań uczniów
pogłębianie wiedzy i umiejętności w dziedzinie chemii i biologii
mobilizowanie do dodatkowej, samodzielnej i systematycznej pracy
stwarzanie uczniom warunków do sprawdzenia swoich umiejętności i porównanie ich z umiejętnościami uczniów z innych szkół dobra zabawa w atmosferze zdrowej rywalizacji
Część I
Organizacja:
1. Do udziału w konkursie zapraszamy uczniów klas siódmych i ósmych ze szkół podstawowych z Gminy Bodzentyn.
2. Pierwszy etap – szkolny przeprowadzany jest przez nauczycieli biologii i chemii
w szkołach macierzystych, zakres materiału oraz formę ustalają nauczyciele uczący.
3. W konkursie na szczeblu gminnym biorą udział wytypowani przez nauczycieli uczniowie.
4. Konkurs polega na rozwiązaniu zadań z podanego zakresu materiału.
5. Uczestnicy zostaną ocenieni indywidualnie.
6. Uczestnicy mogą rywalizować w dwóch kategoriach: Chemik oraz Biolog.
7. Uczniowie mogą wziąć udział w jednej lub obydwu częściach konkursu (biologii
i chemii)
8. Czas trwania konkursu – 45 minut w każdej kategorii (w sumie 90 minut)
9. Komisja konkursowa i ocena wyników:
– komisję powołuje organizator
– komisja dokonuje oceny prac bezpośrednio po zakończeniu Turnieju
– ocena komisji jest ostateczna
10. Konkurs ma na celu wyłonienie laureatów i finalistów.
11. Finaliści zostaną wyłonieni w kategoriach:
-Super Przyrodnik (tytuł uzyskuje uczeń, który uzyska największą łączną liczbę punktów z biologii i chemii)
Z pozostałych uczniów zostaną wybrani odpowiednio:
– Super Chemik (trzech najlepszych uczniów uzyska odpowiednio I, II lub III miejsce)
– Super Biolog(trzech najlepszych uczniów uzyska odpowiednio I, II lub III miejsce)
12. Laureatem zostaje osoba, która uzyska tytuł Super Przyrodnik oraz uczniowie, którzy uzyskają I miejsca w obu kategoriach.
13. W przypadku uzyskania tej samej liczby punktów przewidziana jest dogrywka w formie losowania pytań i odpowiedzi ustnej.
14. Termin konkursu: 15 maja 2019r.
Zakres materiału
Chemia
Treści nauczania – wymagania szczegółowe zgodne z podstawą programową
I. Substancje i ich właściwości.
Uczeń: 1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza; projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których bada wybrane właściwości substancji;
2) rozpoznaje znaki ostrzegawcze (piktogramy) stosowane przy oznakowaniu substancji niebezpiecznych; wymienia podstawowe zasady bezpiecznej pracy z odczynnikami chemicznymi;
3) opisuje stany skupienia materii;
4) tłumaczy, na czym polegają zjawiska dyfuzji, rozpuszczania, zmiany stanu skupienia;
5) opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych;
6) sporządza mieszaniny i dobiera metodę rozdzielania składników mieszanin (np. sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu); wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie;
7) opisuje różnice między mieszaniną a związkiem chemicznym lub pierwiastkiem;
8) klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości;
9) posługuje się symbolami pierwiastków i stosuje je do zapisywania wzorów chemicznych: H, C, N, O, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Sn, I, Ba, Au, Hg, Pb;
10) przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość.
II. Wewnętrzna budowa materii.
Uczeń: 1) posługuje się pojęciem pierwiastka chemicznego jako zbioru atomów o danej liczbie atomowej Z;
2) opisuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym określa liczbę powłok elektronowych w atomie oraz liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej dla pierwiastków grup 1.–2. i 13.–18.; określa położenie pierwiastka w układzie okresowym (numer grupy, numer okresu);
3) ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie na podstawie liczby atomowej i masowej;
4) definiuje pojęcie izotopu; opisuje różnice w budowie atomów izotopów, np. wodoru; wyszukuje informacje na temat zastosowań różnych izotopów;
5) stosuje pojęcie masy atomowej (średnia masa atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego);
6) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka – metal lub niemetal);
7) wyjaśnia związek między podobieństwem właściwości pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego oraz stopniową zmianą właściwości pierwiastków leżących w tym samym okresie (metale – niemetale) a budową atomów;
8) opisuje, czym różni się atom od cząsteczki; interpretuje zapisy, np. H₂, 2H, 2H₂;
9) opisuje funkcję elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów; stosuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązań (kowalencyjne, jonowe) w podanych substancjach;
10) na przykładzie cząsteczek np. H₂, Cl₂, N₂, CO₂, H₂O, HCl, NH₃, CH₄ opisuje powstawanie wiązań chemicznych; zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek;
11) stosuje pojęcie jonu (kation i anion) i opisuje, jak powstają jony; określa ładunek jonów metali (np. Na, Mg, Al) oraz niemetali (np. O, Cl, S); opisuje powstawanie wiązań jonowych (np. NaCl, MgO);
12) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatura topnienia i temperatura wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności);
13) określa na podstawie układu okresowego wartościowość (względem wodoru i maksymalną względem tlenu) dla pierwiastków grup: 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17.;
14) rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) o znanych wartościowościach pierwiastków;
15) ustala dla związków dwupierwiastkowych (np. tlenków): nazwę na podstawie wzoru sumarycznego, wzór sumaryczny na podstawie nazwy, wzór sumaryczny na podstawie wartościowości, wartościowość na podstawie wzoru sumarycznego
Treści nauczania – wymagania szczegółowe wykraczające poza podstawę programową
Uczeń:
– zna pojęcie promieniotwórczości naturalnej i sztucznej; wie na czym polegają rozpady α i β-,
– wykonuje obliczenia związane z:
• średnią masą atomową pierwiastka i zawartością procentową izotopów w pierwiastku
• okresem półtrwania
Lieratura
Podręcznik „Chemia Nowej Ery” cz. 1, wyd. Nowa Era
Zadania z I etapów konkursów chemicznych organizowanych przez Kuratorium Kielce
Zbiór zadań „Zadania od łatwych do trudnych” K. Pazdro, M. Koszmider
Biologia
Treści nauczania – wymagania szczegółowe zgodne z podstawą programową
I. Komórkowa budowa organizmów:
Uczeń:
• wskazuje komórkę jako podstawową jednostkę organizacji życia;
• wymienia elementy budowy komórek: roślinnej, zwierzęcej, grzybowej i bakteryjnej;
• omawia funkcje struktur komórkowych;
• analizuje różnice między poszczególnymi typami komórek oraz wykazuje związek ich budowy z pełnioną funkcją;
• odróżnia na schemacie, zdjęciu lub po opisie poszczególne składniki komórki;
• na podstawie ilustracji analizuje różnice między poszczególnymi typami komórek,
• wskazuje cechy umożliwiające rozróżnienie komórek;
• porównuje skład chemiczny komórki roślinnej i zwierzęcej.
II. Tkanki zwierzęce
Uczeń:
• wyjaśnia, czym jest tkanka;
• wymienia podstawowe rodzaje tkanek zwierzęcych;
• określa najważniejsze funkcje poszczególnych tkanek zwierzęcych;
• podaje rozmieszczenie tkanek zwierzęcych w organizmie;
• charakteryzuje budowę poszczególnych tkanek zwierzęcych;
• analizuje związek między budową a funkcją poszczególnych tkanek zwierzęcych;
• rozpoznaje na schemacie, ilustracji lub po opisie rodzaje tkanek zwierzęcych.
III. Tkanki roślinne
Uczeń:
• dokonuje podziału tkanek roślinnych na twórcze i stałe;
• wymienia cechy budowy oraz rozmieszczenie poszczególnych tkanek roślinnych;
• opisuje funkcje tkanek roślinnych;
• wykazuje związek budowy wskazanej tkanki z jej funkcją;
• rozpoznaje na schemacie, ilustracji lub po opisie tkanki roślinne.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe wykraczające poza podstawę programową
• wykazuje związek budowy błony biologicznej z pełnionymi przez nią funkcjami;
•wskazuje poszczególne elementy komórki na schemacie, rysunku lub zdjęciu mikroskopowym, przedstawia podobieństwa i różnice między komórką prokariotyczną
a eukariotyczną oraz między komórką roślinną, grzybową i zwierzęcą;
•opisuje budowę mitochondriów.
Literatura:
Podręcznik do biologii – Puls życia
Praca zbiorowa – Kompendium licealisty – biologia, geografia, Wydawnictwo Szkolne PWN.
Część II
Zastawialiście się kiedykolwiek jakwyglądałby świat gdybyniepraca, zaangażowanie
i poświęcenie uczonych, pasjonatów, odkrywców?
Co ludzkość im zawdzięcza?
Rok 2019 to czas wielu ważnych rocznic związanych z wybitnymi przedstawicielami nauk przyrodniczych,wśród nich wymienić można m.in.:
85 rocznica śmierci
MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE dwukrotnie wyróżnionej Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe z fizyki i chemii.
185 rocznica urodzin
DYMITRA MENDELEJEWA rosyjskiego chemika, twórcy układu okresowego pierwiastków chemicznych.
160 rocznica urodzin PIERRA CURIE, francuskiego fizyka, współodkrywcy radu, laureata nagrody Nobla.
135 rocznica śmierci
GREGORA JOHANNA MENDLA, czeskiego przyrodnika, twórcy teoretycznych podstaw współczesnej genetyki, odkrywcy praw dziedziczenia w organizmach żywych.
210 rocznica urodzin KAROLA DARWINA, angielskiego przyrodnika, twórcy teorii ewolucyjnego powstawania gatunków zwierzęcych i roślinnych w drodze doboru naturalnego.
Organizacja:
1. Konkurs odbędzie się w formie naukowego seminarium, na którym uczniowie przestawią sylwetkę wybranego przez siebie naukowca. Prezentacja może przyjąć dowolną formę, np. prezentacja multimedialna, mini wykład, pogadanka ilustrowana własnoręcznie zrobionymi plakatami czy innymi pomocami, itd.
2. Do udziału w tej części konkursu zapraszamy uczniów z klas V i VI.
3. Szkoła do udziału w konkursie typuje maksymalnie dwie dwuosobowe drużyny.
4. Czas prezentacji: 5 min
5. Komisję konkursową powołuje organizator.
7. Kryteria oceny:
– merytoryczność i poprawność prezentowanych informacji
– oryginalność i pomysłowość przekazu
– wkład pracy
Każde z kryteriów ocenione zostanie ocenione w skali 0 – 10 punktów.
5. Wśród uczestników zostaną wyłonione trzy najlepsze drużyny.
Powyższy regulamin dostępny jest na stronach organizatorów:
http://www.szkolawewzdole.pl oraz http://www.zspbodzentyn.szkolna.net
Organizator udostępnia regulamin w wersji papierowej wszystkim szkołom podstawowym z terenu gminy Bodzentyn.
Wszelkie pytania dotyczące organizacji turnieju
oraz zgłoszenia uczestników do 01 maja 2019r.
tel. 41 3120209